Zoals met (bijna) alles in het leven zijn de meningen verdeeld onder opleiders die ik heb gesproken. :) Ik denk dat je de meeste voorkomende reactie's op gedrag veranderen met e-learning als volgt kan uitsplitsen:
Welke visie klopt nu het meeste? Visie 2:). Het doel van leren, en dus ook online leren, is altijd gedragsverandering. Met behulp van woorden en beelden wil je de deelnemer nieuwe vaardigheden en kennis bijbrengen. Uit de literatuur (zie bronnen) blijkt dat je ongeacht de vorm (online of offline) gedragsverandering kan bereiken. Wat écht het verschil maakt is de inhoud en de manier van overbrengen van je training. Zowel klassikale trainingen als e-learning trainingen kunnen dus falen of slagen in de poging om het gedrag te veranderen van de deelnemer.
Als opleider wil je graag het gedrag van de cursist positief beïnvloeden. De nieuw opgedane kennis en vaardigheden hebben ook pas nut als deze in de praktijk van de cursist zichtbaar zijn.
Om dit verder te bepalen zoomen we kort in op gedragsverandering. In de jaren 70 is de zogenaamde "Transtheoretical Model of Behavior Change" ontwikkeld. Dit model onderscheidt vijf fases van gedragsverandering:
Als je effect wil bereiken bij de cursist, dan is enig inzicht in zijn persoonlijke gedrag belangrijk. Als de opleiding start met een e-learning traject dan is dit niet mogelijk om bij aanvang direct vast te stellen. Om de cursist positief te veranderen is het belangrijk om aandacht te schenken aan de verschillende fases. Een concrete uitwerking hiervan:
Fase Toepassing Pre-contemplatie Gebruik aansprekende voorbeelden en argumentatie om de wil om te veranderen aan te wakkeren. Contemplatie Laat zien hoe de gedragsverandering er uit ziet en wat je daar mee wint. Voorbereiding Geef handvatten en help met haalbare doelen. Actie Oefenen! Feedback geven en voortgang beoordelingen. Gedragsbehoud Geef follow up na de training, bied mentoring aan etc.
Per fase is het zowel mogelijk om e-learning als traditionele contactmomenten een plaats te geven. In de "Pre-contemplatie" kan je bijvoorbeeld voor de praktijksessie een e-learning laten volgen waarin de cursist alvast aan het denken wordt gezet. Tijdens het contactmoment kan je daarop teruggrijpen en verder verdiepen. Het voordeel is dat alle deelnemers al iets uniformer starten aan het contactmoment, ze hebben immers dezelfde voorbereiding doorlopen. Ook zijn de deelnemers al wat langer met de stof bezig, wat er voor zorgt dat het langer bijblijft. Ook leent e-learning zich goed voor het individueel oefenen (en toetsen) van lesstof waardoor je meer kunt borgen dat er voldoende geleerd wordt. Alles in één keer overbrengen in één contactmoment is vaak to-much! :)
Maar ook bij de "Actie fase" voor de gedragsverandering kan je e-learning goed inzetten. Denk aan het online uploaden van concrete doelen en activiteiten die de deelnemer wil gaan ondernemen. Hier kan je als docent weer op reageren en ondersteuning bieden.
Het kan ook zo zijn dat jouw onderwerp zich niet leent om ook e-learning in te zetten. Als bijvoorbeeld de ontwikkel vraag van de deelnemers individueel verschillend is (therapie of 1 op 1 coaching) dan is het vaak niet doelmatig om er specifieke e-learning voor te ontwikkelen. Je kan dan hooguit voor wat basale theorie wat digitaal lesmateriaal ontwikkelen.
E-learning is een aanvullend hulpmiddel waarmee je gedragsverandering kan bevorderen. En omdat de deelnemer het op eigen tijd en plaats kan volgen (en de docent op eigen tijd en plaats kan ontwikkelen) kan je op een efficiënte manier een rijker en langduriger leertraject aanbieden dan alleen klassikale sessie's. Het uitsmeren van het leertraject over een langere periode past daarom ook goed bij het proces van gedragsverandering. Je gedrag veranderen is lastig ("old habits die hard") en heeft tijd nodig! Zie bijvoorbeeld ook het artikel in het NRC "In 100 dagen kun je gedrag veranderen".
Lees ook eens onze blog: De effectiviteit van e-learning volgens wetenschappelijk onderzoek
Gebruikte bronnen
